Odróżnienie depresji w przebiegu choroby jednobiegunowej (tzw. dużej depresji) od depresji w przebiegu choroby dwubiegunowej nie jest łatwe. A jest o tyle istotne, że ich leczenie nie powinno przebiegać tak samo. Stosowanie samych leków przeciwdepresyjnych w leczeniu epizodu depresji w chorobie afektywnej dwubiegunowej może skutkować szybkim przejściem w fazę manii.
Depresja dwubiegunowa wymaga bowiem podania przede wszystkim leków stabilizujących nastrój, zbyt późne ich zastosowanie podnosi ryzyko wystąpienia manii i pogarsza rokowanie. Z kolei niepotrzebne zastosowanie stabilizatorów nastroju u pacjenta z dużą depresją naraża go na wystąpienie objawów niepożądanych tych leków oraz opóźnienie poprawy nastroju.
Jednak pacjent przychodzący do lekarza w stanie depresji nie ułatwia jednoznacznej diagnozy. Opowiada o swoim obecnym fatalnym stanie i trudno jest zebrać od niego obiektywny wywiad na temat innych okresów życia, w poszukiwaniu ewentualnych danych na temat występowania zachowań hipomaniakalnych lub maniakalnych (które chory uważa często za okresy zdrowia i „nadrabiania” czasu depresji). Dodatkowo w wielu przypadkach epizod manii po prostu jeszcze nie miał miejsca, a choroba dwubiegunowa zaczęła się od fazy depresji.
Istnieją pewne subtelne różnice w przebiegu dużej depresji i depresji w chorobie bipolarnej.
W depresji związanej z chorobą dwubiegunową częściej stwierdza się
- wzrost napięcia,
- drażliwość,
- złość
- i nadaktywność chorego.
W dużej depresji częściej występuje
- bezsenność,
- lęk,
- zaburzenia funkcji poznawczych (osłabiona pamięć i koncentracja)
- oraz objawy somatyczne (trudności z oddychaniem, kłopoty gastrologiczne, czy z układu moczowo-płciowego).
Dodatkowo pierwszy epizod depresji w chorobie dwubiegunowej pojawia się o kilka lat wcześniej niż w depresji dużej, a częstość epizodów jest większa.
Odróżnienie depresji w chorobie dwubiegunowej od samej depresji jest łatwiejsze w przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej typu I – z manią -niż w typie II z łagodniejszą hipomanią.
W leczeniu depresji u chorych z chorobą afektywną dwubiegunową nie powinno się stosować monoterapii. Potwierdzają to kolejne publikacje naukowe, publikowane zarówno w Szwecji jak i w Ameryce.
Przeprowadzono dobrze udokumentowane badania na 3000 osób ze zdiagnozowanym ChAD i po raz kolejny dowiedziono, że ryzyko epizodu manii jest znacząco wyższe u osób leczonych wyłącznie lekami antydepresyjnymi w stosunku do osób, które poza lekami antydepresyjnymi otrzymywały również leki stabilizujące nastrój.
Jednocześnie jednak badacze ze Szwecji potwierdzili, że mimo zaleceń towarzystw lekarskich, wciąż 35% chorych na ChAD w epizodzie depresji otrzymuje wyłącznie leki przeciwdepresyjne. Jest to sprzeczne z klinicznymi wytycznymi – grozi doprowadzeniem do epizodu manii indukowanej lekami przeciwdepresyjnymi.
Ponieważ stosowanie leków przeciwdepresyjnych u osób z chorobą afektywną dwubiegunowa jest w ogóle dyskusyjne dr Vieta z Wolfgang Fleischhacker z Departmentu Psychiatrii i Psychotherapii z Medical University of Innsbruck w Austrii podkreśla, że nigdy nie należy ich stosować w monoterapii, zawsze w połączeniu z lekami stabilizującymi nastrój i tylko u osób z ChAD II, albo tych, które wcześniej dobrze odpowiadały na terapię lekami antydepresyjnymi.
Na podst. Medscape.com
Pattern recognition analysis of anterior cingulate cortex blood flow to classify depression polarity, Br J Psychiatry. Published online August 22, 2013
R. H. Perlis, E. Brown, R. W. Baker i in. Clinical Features of Bipolar Depression versus major depressive disorder in large multicenter Trials. American Journal of Psychiatry 2006; 163: 225-231.
