Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) (ang. bipolar affective disorder), zwana dawniej psychozą maniakalno-depresyjną, to jedna z najczęściej występujących chorób psychotycznych. Charakterystyczne dla choroby są wahania nastroju – od epizodów depresji po maniakalną euforię. Rozpoznanie ChAD wciąż bywa niejednoznaczne, o czym pisaliśmy w kilku już artykułach: Rozpoznanie ChAD.

Choroba najczęściej rozpoczyna się w wieku 20-30 lat, w połowie przypadków (niektóre źródła podają, że nawet w 80% przypadków) od epizodu depresji. Ilość zachorowań wydaje się być niedoszacowana – pierwszy epizod manii czy hipomanii może wystąpić po latach zmagania się i leczenia depresji. Również to depresja częściej bywa przyczyną wizyty u psychiatry. Z kolei wśród dzieci, mania bywa mylona z ADHD.

Rozróżniamy następujące typy choroby afektywnej dwubiegunowej:

  • Choroba afektywna dwubiegunowa typu I  – kiedy epizody depresji łączą się z epizodami manii
  • Choroba afektywna dwubiegunowa typu II  – występują epizody depresji  i hipomanii
  • ChAD z szybką zmianą faz (ang. Rapid-Cycling Bipolar Disorder) – w ciągu roku przewijają się przynajmniej cztery epizody manii lub depresji. Okresy remisji są krótkie lub w ogóle ich nie ma. Mówi się również o bardzo szybkiej zmianie faz z epizodami kilkudniowymi czy kilkutygodniowymi albo okołodobowej zmianie faz.
  • Zaburzenie typu spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej – występują epizody depresji i innych cech „dwubiegunowości”: np. krótkotrwałe hipomanie, częste nawroty depresji, obciążenie rodzinne chorobą afektywną dwubiegunową
  • Cyklotymia – przewlekłe zaburzenie nastroju – pomiędzy łagodnymi objawami depresji i stanami nieznacznie wzmożonego samopoczucia, które nie są nasilone w takim stopniu jak w epizodzie depresji i manii/hipomanii.

Według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 afektywne zaburzenia nastroju obejmują grupy F30-F39

F30 Epizod maniakalny (ang. Manic episode)

  • F30.0 Hipomania
  • F30.1 Mania bez objawów psychotycznych
  • F30.2 Mania z objawami psychotycznymi
  • F30.8 Inne epizody maniakalne
  • F30.9 Epizod maniakalny, nieokreślony

F31 Zaburzenia afektywne dwubiegunowe (ang.  Bipolar affective disorder)

  • F31.0 Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie – epizod hipomanii
  • F31.1 Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie – epizod maniakalny bez objawów psychotycznych
  • F31.2 Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie – epizod maniakalny z objawami psychotycznymi
  • F31.3 Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie – epizod depresji o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu
  • F31.4 Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie – epizod ciężkiej depresji bez objawów psychotycznych
  • F31.5 Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie – epizod ciężkiej depresji z objawami psychotycznymi
  • F31.6 Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie – epizod mieszany
  • F31.7 Zaburzenie afektywne dwubiegunowe, obecnie – remisja
  • F31.8 Inne zaburzenia afektywne dwubiegunowe
  • F31.9 Zaburzenia afektywne dwubiegunowe, nie określone

F32 Epizod depresyjny (ang. Depressive episode)

  • F32.0 Epizod depresji łagodny
  • F32.1 Epizod depresji umiarkowany
  • F32.2 Epizod depresji ciężki, bez objawów psychotycznych
  • F32.3 Epizod depresji ciężki, z objawami psychotycznymi
  • F32.8 Inne epizody depresyjne
  • F32.9 Epizod depresyjny, nieokreślony

F33 Zaburzenia depresyjne nawracające (ang.Recurrent depressive disorder)

  • F33.0 Zaburzenia depresyjne nawracające, obecnie epizod depresyjny łagodny
  • F33.1 Zaburzenie depresyjne nawracające, obecnie epizod depresyjny umiarkowany
  • F33.2 Zaburzenie depresyjne nawracające, obecnie epizod depresji ciężkiej bez objawów psychotycznych
  • F33.3 Zaburzenie depresyjne nawracające, obecnie epizod depresji ciężkiej z objawami psychotycznymi
  • F33.4 Zaburzenie depresyjne nawracające, obecnie stan remisji
  • F33.8 Inne nawracające zaburzenia depresyjne
  • F33.9 Nawracające zaburzenia depresyjne nieokreślone

F34 Uporczywe zaburzenia nastroju [afektywne] (ang.Persistent mood [affective] disorders)

  • F34.0 Cyklotymia
  • F34.1 Dystymia
  • F34.8 Inne uporczywe zaburzenia nastroju [afektywne]
  • F34.9 Uporczywe zaburzenia nastroju [afektywne], nieokreślone

F38 Inne zaburzenia nastroju [afektywne] (ang. Other mood [affective] disorders)

  • F38.0 Inne występujące pojedynczo zaburzenia nastroju [afektywne]Epizod mieszanych zaburzeń afektywnych
  • F38.1 Inne nawracające zaburzenia nastroju [afektywne] Nawracające krótkie epizody depresyjne
  • F38.8 Inne określone zaburzenia nastroju [afektywne]

F39 Zaburzenia nastroju [afektywne], nieokreślone (ang. Unspecified mood [affective] disorder)

Źródła: psychiatria.pl, stat.gov.pl