Właściwe manipulowanie rytmem snu i czuwania pomaga w leczeniu depresji i ChAD.
Wiadomo od lat, że fototerapia jest skutecznym sposobem leczenia w sezonowej chorobie dwubiegunowej i jednobiegunowej, od niedawna zyskując także popularność w terapii innych schorzeń psychiatrycznych (np. bulimia) i neurologicznych (choroba Alzheimera).
Mniej powszechna jest świadomość faktu, że sama manipulacja rytmami dnia i nocy, a zatem ilością i jakością bodźców z zewnątrz (bez użycia światła o określonym natężeniu) wpływa znacząco na przebieg chorób afektywnych.
Z jednej strony u osób z zaburzeniami afektywnymi niezwykle ważna jest higiena snu – przestrzeganie regularnego rytmu snu i czuwania. Zarywanie nocy i spanie w środku dnia mają udowodnione działanie depresjogenne (sprzyjające depresji).
Z drugiej strony wyniki badań ostatnich lat przekonują o tym, że pewne zmiany w dobowym rytmie snu i czuwania mogą mieć także działanie lecznicze. Powstała w ten sposób nowa gałąź psychiatrii i psychologii klinicznej – choronoterapia (Chronos – gr. – czas).
Wiadomo na przykład, że najbardziej wartościowy sen, sprzyjający tworzeniu się nowych połączeń między neuronami ma miejsce w pierwszej połowie nocy. Natomiast wczesne budzenie pacjenta 1-3 razy w tygodniu (dawniej zwane deprywacją snu, obecnie bardziej pozytywnie nazwane terapią wczesnego budzenia – wake therapy,) ma wyraźne działanie przeciwdepresyjne.
W wydanym w 2009 roku podręczniku Chronoterapia w Zaburzeniach Afektywnych autorstwa Anne Wirz-Justice, omówione jest terapeutyczne wpływanie na rytmy snu i czuwania w leczeniu dużej depresji, depresji poporodowej, ADHD i in. Włączenie – poza lekami – pewnych zasad codziennego funkcjonowania regulujących ilość i rodzaj bodźców w określonych porach doby, niezwykle usprawnia leczenie tych zaburzeń.
Absolutnie nie należy jednak eksperymentować samodzielnie ze skracaniem snu – niewłaściwe skracanie snu może nie tylko pogłębić depresję, ale także sprzyjać innym chorobom – nadwadze czy rozwojowi nadwrażliwości na ból.
Niestety wiedza na temat chronoterapii nie jest powszechna wśród klinicystów. Tymczasem metoda ta, udokumentowana licznymi badaniami prowadzonymi od 30 lat, zasługuje na powszechniejsze zastosowanie w praktyce.
Jeśli chcesz sprawdzić swój rytm biologiczny, możesz wykorzystać jeden z przetłumaczonych z j.angielskiego kwestionariuszy na polskiej wersji strony Centrum Terapii Środowiskowej https://cet.org/pl/index.html Możesz wydrukować go i przedstawić swojemu lekarzowi podczas kolejnej wizyty.
Na podst. Book Review Acta Psychiatrica Scandinavica 2010: 122: 86
