Farmakologia ukladu oddechowego

Zadaniem narządu oddechowego jest wymiana składników gazowych organizmu i jego otoczenia, dostarczenie tlenu niezbędnego do oksydacyjnego metabolizmu wchłanianych w jelicie stałych składników pokarmowych i usuwanie ostatecznego produktu gazowego — dwutlenku węgla oraz w pewnej ilości — pary wodnej. W mechanizmie oddychania odróżnia się oddychanie zewnętrzne, warunkujące wymianę gazu między pęcherzykami płuc a krwią, i oddychanie wewnętrzne (tkankowe), czyli wymianę gazu między krwią a tkankami. Czynnością oddechową kieruje ośrodek oddechowy na dnie komory czwartej, związany z wyżej położonymi ośrodkami pnia mózgu. Zakłócenie wymiany gazowej może wystąpić wskutek depresji ośrodka oddechowego (zatrucia, ciężkie urazy), stanów spastycznych i zapalnych dróg oddechowych i płuc (dychawica, zapalenie oskrzeli i płuc, itp.) oraz wskutek utraty powinowactwa hemoglobiny do tlenu (zatrucie GO — tworzenie CO—Hb). Na poziomie tkankowym może dojść do upośledzenia czynności lub wyłączenia enzymów oddechowych w komórkach (cyjanowodór i jego sole). Leki te określane zwykłe jako leki cucące (analeptica) działają pobudzająco na ośrodek oddechowy i naczynioruchowy. Dzielą się na leki o działaniu pośrednim i bezpośrednim. Leki tej grupy powodują odruchowe pobudzenie ośrodków wegetatywnych pnia mózgu poprzez podrażnienie chemoreceptorów kłębka szyjnego i łuku tętnicy głównej, względnie zakończeń czuciowych nerwów mózgowych.