Na chorobę afektywną dwubiegunową (ChAD) choruje w tej chwili na świecie około 2% populacji. W Polsce szacuje się, że od 300 tysięcy do 1 miliona ludzi. Choroba skomplikowana, niejednoznaczna w diagnostyce ma równie złożoną historię. Bo choć wspominali o niej już starożytni Grecy, na wieki została zapomniana.
Słowo melancholia pochodzi z greki i znaczyło zasmucenie, tęsknotę, w dawnej medycynie depresję. Mania pochodzi z łaciny i oznacza obsesję. Pierwsze opisy manii i melancholii i związku pomiędzy tymi dwoma stanami przypisuje się greckiemu lekarzowi z I wieku n.e., Areteuszowi z Kapadocji. Pisał że niektórzy melancholicy łatwo wpadają w manię, a kiedy mania się kończy wpadają z powrotem w melancholię.
To również Starożytni dodawali do kąpieli sole litu na uspokojenie maniaków i poprawienie samopoczucia osób w depresji. Lit jest i współcześnie stosowany w psychiatrii.
Przez wieki depresję czy melancholię przypisywano artystycznym duszom, leczono muzyką, snem czy wodami mineralnymi w uzdrowiskach. Generalnie jednak choroby psychiczne były traktowane jako kara za grzechy czy opętanie, chorzy traktowani byli wyjątkowo okrutnie i często brutalnie mordowani. O możliwości współwystępowania u tej samej osoby epizodów manii i depresji zapomniano na kilkanaście wieków, aż do XVII wieku, kiedy to lekarz z Genewy, Theophile Bonet (1620-1689) opublikował pracę pod tytułem Sepuchretum, w której opisał typ maniakalno-melancholiczny (łac. manico-melancolicus). Do podobnych wniosków doszedł Anglik – Thomas Willis (1621-1675) – opisywał szał i melancholię u tego samego pacjenta.
Wiek później zaczęto coraz częściej używać słowa depresja, pochodzącego od łacińskiego słowa depremere – przygniatać – zastępując nim melancholię. Historia choroby afektywnej dwubiegunowej nabiera tempa. W 1851 roku francuski psychiatra Jean-Pierre Falret pisze o „folie circulaire” czyli krążącym obłędzie, opisując szczegółowo przejście z głębokiej depresji do epizodu manii. Artykuł ten uważa się za pierwszy opis choroby maniakalno-depresyjnej – dziś opis ten odpowiada postaci z szybką zmianą faz. Falret wskazał też jako pierwszy na podłoże genetyczne choroby.
Przełom wieku XIX i XX przyniósł największy rozwój psychiatrii za sprawą niemieckiego lekarza Emila Kraepelina, który pierwszy wprowadził klasyfikację chorób psychicznych. W kolejnych wydaniach przełomowego podręcznika do psychiatrii Psychiatrie: ein kurzes Lehrbuch für Studierende und Ärzte doprecyzowywał swoją systematykę. W 1899, w szóstym wydaniu znalazło się pojęcie psychoz afektywnych o przebiegu okresowym i cyklicznym (manisch-depressives Irresein). Pomiędzy okresami zmian nastroju i aktywności następowały okresy poprawy zdrowia. Z drugiej strony Kraepelin wyodrębnił pojęcie dementia praecox opisujące psychozy o nieodwracalnym postępie otępienia. Niecałe 10 lat później Eugen Bleuler nazwał ten zespół schizofrenią.
Dopiero w latach 50 tych XX wieku doszło do kolejnego podział nazewnictwa chorób psychicznych. Niemiecki lekarz Karl Leonhard oddzielił chorobę afektywną jednobiegunową – czyli prostą depresję od choroby dwubiegunowej, a lata 90-te przyniosły dalsze podziały na podtypy – typu I, typu II, szybką zmianę faz aż do współcześnie stosowanych podziałów i nazewnictwa zaburzeń afektywnych.
Źródła:
online.Synasis.pl ChAD – historia
wikipedia.org
The History of Bipolar Disorder, healthline.com
